Dwi wedi bod yn gweithio ar ‘Bachu’ ers ychydig dros flwyddyn erbyn hyn. Dechreuodd fel drama fer o’r enw ‘Mae’r Amser Wedi Dod’. Ysgrifennais y fersiwn pymtheg munud o hyd yma tra o’n i’n rhan o Gynllun Awdur Preswyl Theatr Clwyd ym mis Mehefin 2018. Cafwyd darlleniadau o’r darn yn yr Wyddgrug, ac yna yn Theatr y Maes yn Eisteddfod Caerdydd.

Gan fod y ddrama wedi’i gosod yn yr Eisteddfod Genedlaethol, ro’n i’n teimlo’n reddfol mai’r brifwyl oedd ei chartref naturiol. Fy ngobaith oedd creu llwyfaniad llawn o’r ddrama yn Eisteddfod Llanrwst. Yn dilyn y darlleniadau y llynedd, dechreuais drafod fy uchelgais gyda’r Eisteddfod, Theatr Clwyd a Theatr Genedlaethol Cymru. Yn ffodus, roedden nhw i gyd yn gefnogol tu hwnt, ac rydw i’n ddiolchgar iawn iddynt am eu holl gyngor ac arweiniad wrth i mi roi fy nghynhyrchiad cyntaf at ei gilydd.

Cwta un ar ddeg mis oedd gennym i baratoi. Mae’n swnio fel dipyn o amser, yn tydi? Ond doedd dim eiliad i’w wastraffu. Ceisiais am grant gan Gyngor Celfyddydau Cymru, a diolch i’r drefn, ro’n i’n llwyddiannus. Gwych! Mis Mawrth. Cyllideb wedi’i chadarnhau. Ystafell ymarfer wedi’i chynnig i ni’n rhad ac am ddim trwy garedigrwydd Canolfan y Mileniwm. Gofod perfformio ar gael yng Nghaffi Maes B (y ddrama gyntaf i’w llwyfannu yno!). Roedd popeth yn ei le. Heblaw fod angen ail-ddrafftio’r sgript . . .

Ro’n i eisiau ei hymestyn i tua tri-chwarter awr o hyd. Dim problem, fysa hynna ddim yn rhy anodd. Ond wrth fynd yn ôl at y drafft cyntaf a’i dynnu’n ddarnau, a thrio rhoi’r cwbl yn ôl yn ei le efo darnau newydd ychwanegol, roedd fel trio gorffen jig-so heb y llun ar y bocs i roi arweiniad. Doedd pethau ddim yn disgyn i’w lle fel roeddan nhw i fod i neud. Panics! Do’n i ddim yn barod am hyn!

Melangell Dolma, awdur y ddrama.

Ceir rhagor o fanylion am y cynhyrchiad, ynghyd â dyddiadau ac amseroedd y perfformiadau yn Eisteddfod Genedlaethol Sir Conwy yma.